Bebeğin Kulağı Ağrırsa Ne Yapmalıyız Yapılmalıdır

Kulak akıntısının tedavi edilmediğinde kulakta apseleşmeye yol açabileceğini belirten ve akıntının hiçbir zaman normal olmadığının altın çizen Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Füsun Uygun, bebeklerde kulak akıntısının nedenlerini, belirtilerini, iyileşme sürecini ve tedavisini bizlerle paylaştı.

Bebeklerde kulak ağrısı yapan en sık sebep, otitis media (orta kulak iltihabı)dır. Orta kulak iltihabı, yaşamlarının ilk üç yılında çocukların %70'inde görülür. Annelerin dikkatli olmaları gereken bir hastalıktır. Bu hastalık, 6 yaşını doldurana kadar çocukların yaklaşık %95 kadarında en az bir kere görülmektedir. Tüm çocukların %50'si ise 2 kere ve daha fazla bu hastalığı geçirmektedir.

6-13 aylar arası enfeksiyonun sıklıkta görüldüğü dönemdir. Görülme sıklığı 6 yaştan sonra azalır. 6 ay içerisinde 3 veya daha fazla orta kulak iltihabı geçiren çocuklar ya da 6 yaşına kadar 6 veya daha fazla orta kulak iltihabı geçiren çocuklar için 'kulak iltihabına meyilli çocuklar' denir.

Kulağın yapısı

Bilindiği gibi, kulak 3 bölümden oluşur. Dış, orta ve iç kulak. Orta kulak, dış kulak kanalından kulak zarıyla ayrılan içinde hava bulunduran bir boşluktur. Orta kulak östaki tüpü denen ve yutkunma ile açılıp kapanabilen bir kanalla genze açılır.

Bebeklerde östaki tüpü yapı olarak erişkinlerden farklıdır. Daha kısadır ve yatay (horizontal) durumdadır, açı oluşturmamıştır, östaki tüpünü açacak olan kaslar ve kıkırdak kısmın gelişmesi de 7 yaş civarı tamamlanmaktadır. Bu anatomik yapı orta kulak iltihabını kolaylaştırmaktadır.
Aynı zamanda çocuklukta geniz eti (adenoid) denilen lenfoid oluşum vardır. Bademcikler gibi onlar da iltihaplanarak şişip, östaki tüpünün ağzını tıkayabilir ve başı sebebiyle ya da mikrobik nedenlerle orta kulak iltihabına neden olabilir ve iltihap için uygun ortam hazırlayabilirler.

En sık yaşanan orta kulak iltihabı nedeni, üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır!

Alerjik çocuklarda da bu hastalıkla sık karşılaşılır. Doğuştan baş ve yüzde gelişimsel anomalisi olan ve damak yarıklı çocuklarda, daha bağışıklık sisteminin gelişmediği erken çocukluk çağında kreş, yuva gibi kalabalık ortamlarda bulunan çocuklarda, sigara içilen ortamlarda bulunan çocuklarda ve anne sütü alamayan bebeklerde daha sık görülür. İstatistiki olarak erkek çocuklarda daha sık rastlanır. Ayrıca yanlış emzik ve biberon kullanımı da orta kulak iltihabı riskini arttıran nedenlerdir. Biberonla mama verirken bebeğinizi yatay pozisyonda tutmayın.
 
Orta kulak iltihabının belirtileri...

Küçük çocuklar ve bebeklerde orta kulak iltihabı ağrı nedeniyle huzursuzluk, ağlama, uyuyamama, uykuda aniden ağlayarak uyanma şeklinde görülebileceği gibi ateş ile ya da akıntıyla da ortaya çıkabilir. Bulantı ve kusma da orta kulak iltihabında görülen belirtilerdendir. Kulakta akıntı, zarın enfeksiyon nedeniyle delinip orta kulakta biriken iltihabın dışarıya akmasıyla gerçekleşir. Akıntı olmasıyla birlikte ağrı geçer, çoğu zaman ağlayan çocuk sakinleşir, ağlamayı bırakıp uykuya dalar. Ateş ise 1 yaş altındaki bebeklerin %70'inde görülürken, büyük çocukların yarısından azında görülür.

İyileşme süreci

Orta kulak iltihabı iyileşme sürecindeyken kulaktaki iltihaplı sıvı mikroplardan temizlense bile bir süre kulakta sıvı kalmaya devam eder. Bu sıvı (efüzyon) çocukların %40'ında 4 hafta, %10'unda 3 ay kalıcı ola¬bilmektedir. Efüzyonun kulakta kalma süresi uzarsa, kulak zarı ve kemikçiklerine zarar verebileceğinden dolayı iyileşme sürecinde mutlaka takip edilmelidir.

Başka neler kulak ağrısı yapar?

Bebeklerde kulak ağrısı yapan nedenlerin başında orta kulak iltihabı gelmekle birlikte daha az sıklıkta dış kulak iltihabı da görülebilir. Genellikle yabancı cisim travması nedeniyle ortaya çıkar ya da bazen kulaktaki kire bağlı kulak derisinin enfeksiyonu sonucu görülebilir. Bu hastalıkta da kulakta ağrı, kızarıklık, bazen şişme veya akıntı ve kulak kanalına dokunulduğunda ağrı vardır. Hastalık zamanında fark edilmez ve tedavi edilmezse kulakta apseleşmeye bile yol açabilir tedavide daha zor aşamalara gelinebilir.

Kulak akıntısı hiçbir zaman normal değildir!

Kulak ağnsı ya da iltihabı olduğundan şüphelenilen bebek ve çocuklar mutlaka bekletilmeden hekime muayene ettirilmelidir. Kulaktan gelen akıntı az da olsa çok da olsa hiçbir zaman normal değildir.

Tedavi

Orta kulak enfeksiyonlarının büyük kısmı viral olmasına rağmen tedavide genellikle antibiyotik ve buna yardımcı bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Kulak kanalında iltihabı akıntı varsa bunun da kulak burun boğaz uzmanınca temizlenmesi gerekebilir.

Çocuğunuz iyileşene kadar kontrollere gitmelisiniz!

Bazı kulaklarda enfeksiyon sonrası sıvı kalabileceğinden ve bu da kulakta kalıcı hasarlara yol açabileceğinden kulak burun boğaz uzmanı, çocuğunuzun iyileşmiş olduğunu söyleyene kadar sabırla kontrollere gitmeniz gerekmektedir. İltihabın akut döneminde ateş veya ağrının ilaç ile düzelmemesi durumunda zarın çizilerek boşaltılması gerekebileceği gibi sıvının kaybolmaması durumunda da cerrahi yaklaşım ve kulağa tüp takılması gerekebilmektedir. Akut infeksiyonun tedavi edilmemesi kulaktan komşu organlara yayılım ile komplikasyonlara sebep olabilecek veya sıvının kalıcı olması kulağa ciddi zararlar verecektir.